Böbrek Nakli Nedir? Nasıl yapılır? Diyaliz Tedavisi nedir?İyileşme Süresi Ne Kadar

Böbrek Nakli

Böbreklerimiz işlevlerini yitirmesi ile vücudumuzda sinyallerini vermeye başlar. Böbrek yetmezliği iki türlü oluşmaktadır. Akut Böbrek yetmezliği ani gelişen böbrek yetmezliğidir. Çok kısa sürede kendini gösterir ve sıvı dengesinin sağlanması ve hastanede yapılan tedavi ile hasta sağlığına kavuşur. Kronik böbrek yetmezliği ise kendini uzun süre içinde gösteren böbrek rahatsızlığıdır. Belirtilerin ortaya çıkması ve böbreklerin iflası son aşamada kendini gösterir. Kronik böbrek yetmezliği 5 evreden oluşmuş olup, son evresinde iki tür tedavi yöntemi vardır. Son dönem böbrek yetmezliği tedavileri diyaliz tedavisi veya böbrek nakli ile sonuçlanır. 

Diyaliz Tedavisi ve Böbrek Nakli nedir?

Diyaliz tedavisi son dönem kronik böbrek yetmezliği hastalığının tedavi yöntemidir. İki çeşit diyaliz tedavisi vardır. Periton ve hemodiyaliz tedavisi uygun tedavi yöntemleridir. 

Periton diyaliz (karından diyaliz) veya hemodiyaliz hangi tedavi yöntemi olursa olsun amaç burada böbreklerinizin yapması gereken işlevi diyaliz makineleriyle yapmaktır. 

Periton diyaliz öncesi hastane veya diyaliz merkezlerinde size eğitim verilir. Bu eğitimle periton diyaliz cihazı ile evinizde hijyenik bir oda oluşturup orada kendi diyalizinizi kendiniz yapabilirsiniz. Bunun yanında tahlil ve tetkiklerinizin takibi nefroloji uzmanı danışmanlığında hastane veya diyaliz merkezleri tarafından yapılır. 

Hemodiyaliz tedavisi ise hastanelerin hemodiyaliz ünitesinde veya özel diyaliz merkezlerinde hastanın durumuna göre genel olarak haftada 3 gün 4 saat süresince hemodiyaliz makinası ile diyaliz tedavisi alınır. Bu dört saatlik süre içinde hemodiyaliz cihazı sayesinde hastanın kanında mevcut olan zararlı maddelerin vücuttan atılması sağlanır.

Her iki tedavi yöntemi de ilaçlarınız ve beslenmenize dikkat ettiğiniz takdirde hayatınızı normal bir şekilde idame etmenizi sağlar. Pahalı bir tedavi yöntemi olan diyaliz tedavisi devletin ödeme kapsamında olan bir tedavidir.

Dünya üzerinde kullanılan bu iki tip diyaliz tedavisinden hariç organ nakli yani böbrek nakli çok kullanılan net bir tedavi yöntemidir.

Böbrek Nakli vücudunuzun sağlam böbrekle yaşadığı fonksiyonlarına geri dönmesi anlamına gelir. Böbrek Nakli canlı verici veya ölüden (kadavradan) şeklinde iki şekilde yapılabilmektedir. 

Böbrek Nakli Nasıl yapılır?

Ülkemizde ilk böbrek nakli 1975 yılında yapılmıştır. 1979 yılında yasal düzenlemeler yapılmış olup, 2000 yılında ülkemizde Ulusal Organ ve Doku Nakli Koordinasyon Sistemi kurulmuştur. Bu sistem sayesinde organ ihtiyacı olan hasta ve organ bağışı yapan kişinin arasında gerçekleşen işlem kanuni düzenleme ile sağlanmış olmaktadır. Bu sistem sayesinde üniversite hastaneleri veya organ naklinde yetkili özel hastanelerde ihtiyaç sahibi hastaların uygunluk kriterleri karşılaştırılır. Hastaların durumuna göre böbrek nakli işlemi programlanır.  

Böbrek nakli ameliyatı canlı donörden yapılacaksa ameliyat öncesi aday bazı tahlil ve tetkiklere tabi tutulur. Hastanın herhangi bir nakili engelleyici sağlık problemi olup olmadığı kontrol edilir. Şeker hastalığı, hipertansiyon veya enfeksiyon gibi hastalık durumları incelenir. Alıcı ve verici arasında böbrek nakli doku uyumu kontrolü yapılır. Verici adayda herhangi bir sağlık problemi tespit edilir veya alıcı ve verici arasında doku uyumu kontrolü (cross match) uygun çıkmazsa nakil gerçekleştirilmez. Canlı vericiyle tüm şartlar uygun olduğu takdirde canlı böbrek nakli donörün öncelikle sol böbreği seçilir. Sol böbreği uygun olmaması durumda sağ böbrek seçilir. Bu işlemde fonksiyonları iyi olan böbreğin vericide kalması sağlanır.

Eğer canlı verici değil de kadavradan böbrek nakli yapılacaksa, organ nakil listesine kayıt olmuş hastalarda böbrek nakli ameliyatı öncesi hazırlık yapılır. Nakil için uygun olup olmadığı tetkik ve tahlilleri tamamlanır. Kadavra listesinde böbrek nakli bekleyen hastaların 6 ayda bir bu tahlil ve tetkikleri yaptırması gerekmektedir. Ölüden böbrek nakli her an olabilecek bir durum olduğu için hastanın sürekli hazır olması gereklidir.

Böbrek Nakli Sonrası İyileşme Süresi Ne Kadardır?

Böbrek nakli olmuş hasta canlı donörden nakil olduysa 5 ila 6 gün, kadavradan nakil olduysa yaklaşık 8 ila 9 gün hastanede kontrol altında kalır.

Böbrek Nakli Sonrası Nasıldır? Nelere Dikkat Edilmelidir?

Hasta böbrek naklinden sonra taburcu edildikten sonra yeni yaşam şekli ve alması gereken ilaçlar konusunda eğitilir. İlk dönemde sık sık takip edilirken zamanla kontrol dönemleri arası uzar. 

Eğer böbrek nakli ameliyatı sonrası takip döneminde ciddi problem yaşarsanız ameliyat olduğunuz hastaneye başvurmalısınız. Böbrek nakli sonrası ilk 6 ay çok önemlidir. Enfeksiyonlara karşı duyarlılık gösterebilirsiniz. Bu nedenle herhangi bir enfeksiyon veya ciddi sağlık problemi yaşamamak için kalabalık ve enfeksiyon riski olan yerlerde bulunmayın. Özellikle bu dönemde çok dikkatli olun, insan ve evcil hayvanlarla temastan kaçının. 

Böbrek nakli ameliyatı sonrası beslenmenize eğitimi verildiği şeklinde dikkat edin, iş hayatınızda ağır şartlarda çalışmıyorsanız herhangi bir değişiklik yapmanıza gerek yoktur.

Böbrek Nakli Sonrası Red Durumu Nedir?

Red krizleri erken fark edilmesi durumunda geri döndürülebilir bir durumdur. Bazı durumlarda bazı hastaların nakil olan böbreği en başa döner ve fonksiyonunu kaybedebilir. Bu yıllar sonra da kronik red olarak ortaya çıkabilir ve tüm tedavi yöntemlerine karşın böbrek fonksiyonlarınız bozulabilir ve hatta kaybedilebilir. Bu durumda hasta diyaliz programına devam edebilir ve uygun şartlar sağlanırsa tekrar nakil olabilir.

Ülkemizde kronik böbrek yetmezliği sıklıkla karşılaşılan bir durumdur. Bu durum düşünüldüğünde böbrek nakli olmak için sırada bekleyen çok sayıda insan vardır. Dileriz ki öldüğümüzde de insanlığa faydamız olması adına organlarımızı bağışlayalım, böbrek hastası bireylere bir umut da bizler olalım.