Hemodiyaliz Nedir? Neden Kullanılır? Kimler İçin Kullanılır?
Böbrekler hayati öneme sahip olan organlardır. Vücutta atık maddelerin atılımının yanı sıra vücudun asit baz dengesinin sağlanması ve insülin, büyüme hormonu gibi hormonların yıkımının sağlanması gibi önemli fonksiyonları vardır. Böbrek yetmezliği yaşayan kişiler haftanın belli günleri hemodiyaliz işlemi için hastaneye giderler. Böbrek fonksiyonları yetersiz olduğu için ve vücutta biriken toksinleri dışarı atmak için bu işleme gerek duymaktadırlar.
Diyaliz işlemi hastaların yaşam kalitesini arttırdığından ve yaşam sürecini uzattığından dolayı yapılması gereken bir işlemdir. Hemodiyaliz akut böbrek yetmezliğinde, kronik böbrek yetmezliğinde ve böbrek nakli bekleyen herkeste uygulanabilir bir işlemdir.
Hemodiyaliz ile ilgili merak edilen bu soruları cevaplandıralım.
Hemodiyaliz Nedir?
Hemodiyaliz, vücutta biriken zararlı maddelerin ve fazla suyun diyaliz makinesi ile dışarı atılması işlemidir. Sağlıklı bireylerde bu atık maddeler ve vücutta biriken fazla su, böbreklerden idrar ile atılır. Ancak böbrek yetmezliği bulunan kişilerde böbrek fonksiyonunu yapamadığından vücut için bazı zararlı maddeler birikir. Bu maddeler üre, fosfor, potasyum ve kreatinin gibi maddelerdir.
Hemodiyaliz işlemi, hastanın vücudundaki kirli kanın diyaliz makinesinde temizlenerek tekrardan hastaya verilme işlemidir. Greft, fistül veya kateter kullanılarak hastadan alınan kan diyaliz makinesindeki kılcal filtrelerden geçirilir. Bu kılcal filtrelere diyalizör adı verilir. Filtrelerden geçen bu atık maddeler diyaliz sıvısına karışarak kandan atılır. Filtreleme işleminden sonra kan, solüt içeriği ve sıvı açısından dengelenerek tekrardan hastaya verilir.
Hemodiyaliz işlemi, diyaliz makinaları ile hastanelerde veya diyaliz üzerine açılmış özel kurumlarda gerçekleştirilir. Hemodiyaliz işlemini gerçekleştirmek için damar yoluna ihtiyaç vardır. Bu damar yollarına takılan kateterler yardımı ile gerçekleştirilir.
Ancak bu uzun bir süreç olduğu için genelde hastaların sol kollarına arterio-venöz fistül açılır. Hemodiyaliz işlemi haftanın belirlenen üç günü dört saat şeklinde yapılır.
Hemodiyaliz Nasıl Yapılır?
Hemodiyaliz nasıl yapılır? Diye baktığımız da kandaki toksik maddelerin atılması ve vücutta eksik olan tuzların yerine konması için yapılan işlemde öncelikle diyalizör belirlenerek sterilize edilir.
İşlemden önce makinenin içinden iki litre serum fizyolojik geçirilir ve sterilizasyon işleminde kullanılan maddeler diyaliz makinesinden uzaklaştırılır. Hemodiyaliz işlemi için gelen hastaya öncelikle damar yolu açmak gerekir. Damar yolunu üç farklı şekilde açmak mümkündür.
• Fistül: Hemodiyalizde en uzun süre kullanılan ve en güvenilir yöntemdir. Atardamar ve toplardamarlar cerrahi müdahale ile birleştirilir ve arteriovenöz fistül oluşturulur. Kalıcı damar yoludur. Ancak hemodiyalizde kullanılabilmesi için cerrahi işlemden sonra 2-3 hafta geçmesi gerekir.
• Greft: Vücuda yapay damar takılması olarak tanımlanabilir. Bu da kalıcı bir yöntemdir. Cerrahi operasyon ile yapılan greft işleminde atardamar ve toplardamar suni bir damar ile birleştirilir. Kullanmak için aynı arteriovenöz fistül gibi 2-3 hafta beklemek gerekir. Bu da kalıcı bir damar yoludur.
• Kateter: Acil durumlarda gerek duyulan kateter boyun, kasık veya köprücük kemiğinin alt kısmından girilerek takılır. Geçici bir damar yoludur.
Hemodiyaliz işleminde hastaya iki adet iğne yerleştirilir, kirli kanın hastadan alınması ve hemodiyaliz ile atık maddelerden temizlenen kanın tekrardan hastaya verilmesi için. Yukarıda bahsedilen bu damar yolları ile hastadan kan alınır ve diyaliz makinesine çekilir.
Kirli kan çekildikten sonra atık maddeler diyalizör ile filtrelenir. Potasyum, fosfor, üre, kreatinin gibi vücuttan atılması gereken toksik maddeler diyalizör (yapay filtre) dışında bulunan diyalizat sıvısına geçerek kandan temizlenir. Ardından temizlenen kan tekrardan hastaya verilir.
Yani kısacası toplardamara takılan iğne ile alınan kan, diyaliz makinesinden geçirilerek filtreme işlemi yapılır ve zararlı maddeler kandan uzaklaştırıldıktan sonra kan tekrardan damar yolu aracılığı ile hastaya verilir. Bu işlem yaklaşık olarak 4 saat sürmektedir. Ve haftanın üç günü yapılır.
Hemodiyaliz Kimlere Yapılır?
Çeşitli sebeplere bağlı olarak gelişen böbrek yetmezliğinde böbreğin işlevi bozulduğundan dolayı vücudun su, PH ve elektrolit dengesi bozulur. Sonuç olarak hayatı tehlikeye yol açar. Ancak bu işlem hemodiyaliz ile düzenlenebilir.
Hemodiyaliz alan her hasta muhakkak doktor kontrolünde olmalı ve hastanın durumuna göre hastanın hangi tip diyalizöre ihtiyaç duyduğu veya tedavi sırasında diyaliz cihazında diyalizat ve kanın hangi hızda dolaşması gerektiği belirlenir.
Hemodiyaliz kimlere uygulanır? Diye baktığımız da ise şu cevapları verebiliriz
• Akut böbrek yetmezliği olan hastalarda
• Kronik böbrek yetmezliği olan hastalarda
• Böbrek nakli bekleyen hastalarda
Tavsiye Kategori: Tesettür Hemşire Forması
Tavsiye Kategori: Hemşire Forması
Tavsiye Kategori: Desenli Üstler
Yorumlar (0)